Vào dịp cuối năm, con cháu thường thực hiện nghi thức tu sửa, cải táng phần mộ an nghỉ của ông bà, người thân đã khuất sang một phần khuôn viên hoặc nghĩa trang mới. Do quy trình thực hiện ảnh hưởng đến phần mộ nên bước chuẩn bị cần sự kỹ lưỡng và trang bị những lưu ý cần thiết như: thời gian, vị trí, vật phẩm, quy trình tiến hành và những kiêng kỵ khi bốc mộ. Dựa vào tài liệu và kinh nghiệm đã có Tiểu quách gỗ vàng tâm  chia sẻ những kiến thức về chủ về bốc mộ, cải táng hoặc sang cát cho người đã khuất.

Lý do cần cải táng phổ biến hiện nay.

Phong tục cải táng có nguồn gốc từ thời Bắc thuộc. Tập tục này được hình thành từ nguyên nhân thời sau chiến tranh có nhiều gia đình người Trung Hoa muốn đưa xương cốt của người thân họ về với đất nước. Sau này, phương pháp bốc mộ được du nhập vào Việt Nam và được người phía Bắc hay sử dụng để “thay áo mới” cho người đã khuất.

Vốn dĩ đây là một phong tục lâu đời, nó thể hiện cái tâm của người sống với người thân đã khuất, an tâm với niềm tin… họ không bỏ người thân thối rữa trong đất ẩm, mà tặng họ một ngôi nhà mới đẹp đẽ, chắc chắn hơn. Bằng cách bốc mộ giải phóng linh hồn người thân khỏi mộ, người chết có thể biến đổi thành tổ tiên linh thiêng, linh hồn có thể phù hộ cho gia đình được an lành.

Thường thời gian bốc mộ, cải táng nên thực hiện vào thời điểm người nhà đã mãn thời hạn để tang, tính từ năm thứ 3 sau khi người mất hung táng trở đi thì con cháu có thể bốc mộ. Tuy nhiên, thực tế môi trường bị ảnh hưởng do địa lý, khí hậu hay các hóa chất được sử dụng nhiều trong đất để phục vụ cho ngành nông nghiệm ít nhiều cũng ảnh hưởng đến hiện tượng chưa phân hủy, điều này khiến cho nhiều gia đình lựa chọn thời gian cải táng sau khoảng 4 đến 5 năm hoặc có thể lên đến 7 năm. Lưu ý, năm để tiến hành cải táng phải lựa chọn theo tuổi của vong, tránh những năm xung sát. Ngoài ra còn phải căn cứ theo tuổi của trưởng nam trong nhà, vì khi vong đã mất thì mọi sự may rủi đều gánh trên vai của người trưởng nam.

Thời gian cải táng, bốc mộ nên diễn ra khi nào?

Thời gian tốt nhất trong năm để tiến hành cải táng là từ cuối Thu đến trước ngày Đông Chí của năm. Phải nhờ thầy phong thủy xem tuổi của vong và tuổi trưởng nam để tìm ngày tốt. Sau khi chọn được ngày bốc mộ, cũng phải chọn xem giờ bốc mộ, nhưng phải làm vào ban đêm hoặc sáng sớm, khi không có ánh sáng mặt trời, tránh cho xương cốt gặp ánh sáng mặt trời sẽ bị đen, bị hỏng.

Trước khi thực hiện thủ tục bốc mộ, nếu gặp một trong số những vấn đề dưới đây, người thân không nên thực hiện sửa sang phần mộ của người đã khuất.

• Không nên bốc mộ khi ngôi mộ là mộ kết.
• Mộ kết là phần mộ được hấp thụ được linh khí của trời đất. Khi kiểm tra mộ kết bằng phương pháp ngoại cảm, người kiểm tra cần cảm nhận được vượng khí ngôi mộ tỏa ra. Hoặc khi quan sát bằng mắt thường, sẽ thấy ngôi mộ ngày càng nở to ra, cây cỏ mọc nhanh, tươi tốt.
• Có rắn vàng xuất hiện khi đào đất quanh mộ, người xưa cho rằng đó là long xà khí vật.
• Có dây tơ hồng quấn quanh khi mở nắp quan tài. Đó cũng là một trong những dấu hiệu của mộ kết.

Khi gặp phải một trong số các dấu hiệu này, tốt nhất, gia đình không nên tác động vào phần mộ, đặc biệt là trường hợp mộ kết, tránh gặp nhiều tai họa, rắc rối trong cuộc sống gia đình về sau.

Trong trường hợp bắt buộc phải di chuyển mộ, người thân nên mời thầy phong thủy đến xem. Đồng thời sử dụng những phương thức phong thủy rất phức tạp mới có thể tiến hành di dời, cải táng.

Quy trình thực hiện bốc mộ, cải táng, sang áo

Phong tục cải táng được truyền từ ngày xa xưa, cho thấy sự thờ kính của con cháu với người đã khuất. Chính vì vậy mà quy trình bốc mộ cần phải cẩn thận, đúng các bước thì mới có thể thể hiện lòng thành cũng như không ảnh hưởng đến những điều tâm linh.

Trước khi bốc mộ sang cát và chọn vị trí đặt mộ

– Kiểm tra mộ phần xem đã đủ thời gian để cải táng chưa, xem mộ có kết hay phạm trùng không.

– Chọn thời gian, ngày giờ tiến hành cải táng theo tuổi của vong và tuổi của trưởng nam (hoặc thứ nam nếu không có trưởng nam). Tuổi và ngày nên chọn theo Tam hợp, Lục hợp, Chi đức hợp, Tứ kiểm hợp. Tránh các ngày Lục xung, Lục hình, Lục hại. Về Ngũ hành nên chọn ngày tương sinh hay bình hòa, tránh chọn ngày tương khắc.

– Chọn lựa vị trí và hướng của Huyệt mới, đến trước ngày cải táng thì tiến hành đào, xây đắp Huyệt mới trước đêm. Dọn cỏ, chặt cây bên mộ huyệt cũ và mới từ sáng sớm để thuận tiện cho công việc ban đêm.